એકદમ ખાસ, The One.

સંબંધો. અનેક પ્રકારના સંબંધો હોય છે આપણા જીવનમાં. દરેકને એક ચોક્કસ નામ. માતા, પિતા, ભાઈ, બહેન, પતિ, પત્ની, પુત્ર, પુત્રી, બા, દાદા વગેરે વગેરે. દરેક સંબંધ રૂપે એક વ્યક્તિ આપણા જીવનમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે. જીવનમાં દરેક વ્યક્તિનું એક ચોક્કસ મહત્વ અને ચોક્કસ સ્થાન હોય છે. પણ આજે વાત કરવી છે એવા વ્યક્તિની જે એકદમ ખાસ હોય છે. આ બધાં નામોમાંથી જ એક, પણ કોઈ ચોક્કસ નહીં. દરેક વ્યક્તિ માટે અલગ અલગ. કોઈના માટે માતા, કોઈના માટે પિતા, તો કોઈના માટે પતિ, પત્ની, પ્રેમી, મિત્ર, ભાઈ કે દાદા. તેની સાથેનો સંબધ સૌથી અલગ. હા, દરેકના જીવનમાં એક એવી વ્યક્તિ જરૂર હોય છે જેને તમે કહી શકો, એકદમ ખાસ, The One.

કહેવાનો મતલબ બિલકુલ એવો નથી કે બીજાં સંબંધો તેના કરતાં ઉતરતાં છે. પણ એ વ્યક્તિ ખાસ એટલા માટે બની જાય છે કે એ તમારામાં રહેલી સંભાવનાને જુએ છે. તમારા Potential ને ઓળખે છે. દરેક વ્યક્તિમાં કંઇક વિશેષ કરવાની સંભાવના હોય છે. પણ મોટાભાગે એ વ્યક્તિને કાં તો ખબર નથી હોતી યા  તો પોતાનાં પર વિશ્વાસ નથી હોતો પરંતુ એને તમારા પર હંમેશા વિશ્વાસ હોય છે. અને આ જ કારણથી એ વ્યક્તિ ખાસ બને છે. દરેક બીજમાં વૃક્ષ બનવાની સંભાવના હોય છે. પણ માત્ર સંભાવનાથી બીજ વૃક્ષ નથી બની જતું. કોઈ આ બીજને જમીનમાં રોપે છે, તેને સમયસર પાણી આપે છે અને એ વૃક્ષ ન બને ત્યાં સુધી તેનું રક્ષણ કરે છે. આવું જ કંઇક કામ એ વ્યક્તિનું હોય છે.

આટલું વાંચ્યા પછી તમારા મનમાં કોઈ ચોક્કસ વ્યક્તિનું નામ આવી ગયું હશે. જો હા, તો બહુ સરસ. જો ના તો આ ચોક્કસ વ્યક્તિને કેમ ઓળખાય તેની વિશે થોડી વાત કરીએ. શું તમારા જીવનમાં કોઈ એવું વ્યક્તિ છે જે હંમેશા તમારી જોડે સારી રીતે વર્તે છે? દરેક સંબંધોમાં ખાટીમીઠી ચાલ્યા કરતી હોય છે પણ કોઈ એવું પણ છે જેની જોડે તમે કદાચ કોઈ વાર ખરાબ વર્તન કર્યું હશે પણ તેનું વર્તન કદી બદલાયું નથી? જયારે તમે જીવનમાં હારી ગયા હોવ કે કંઈ પણ બરાબર લાગતું ન હોય ત્યારે તમે કોઈની પાસે દોડી જાવ છો, અને તેની પાસે જઈ બીજીજ મીનીટે તમને બધું બિલકુલ બરાબર લાગવા માંડે છે? (અહીં એ કહ્યા વગર રહેવાતું નથી કે હજી બે વર્ષ પહેલા સુધી, મારા દાદા હયાત હતાં. હું ઘણીવાર એમની પાસે જઈને એમના ખોળામાં સુઈ જતો. બધાને માટે એ ખાલી વ્હાલભર્યું વર્તન જ હતું પણ મારા માટે એ અનુભવ વર્ણવી શકાય તેવો નથી.) જયારે તમે કોઈ મુશ્કેલીમાં હોવ કે બસ એમ જ ઉદાસ હોવ ત્યારે કોઈ ચોક્કસ માણસને મળવાનું કે તેની સાથે વાત કરવાનું મન થાય છે? કોઈ એવું વ્યક્તિ છે જેનાથી તમે કોઈ પણ વાત છુપી રાખવા માંગતા નથી? જયારે તમે કોઈને ખુબ યાદ કરતાં હોવ ત્યારે જ તેમનો ફોન આવી જાય કે એ ખુદ આવી જાય એવું વારંવાર બને છે? જયારે તમે દુઃખી હોવ ત્યારે મળતાંવેત જ કોઈ તમને પૂછી લે છે કે, શું થયું? શું કોઈને માત્ર મળીને કે માત્ર તેમની સાથે બેસીને કે ખાલી થોડી આડી અવળી વાતો કરીને તમને આનંદ આવે છે? આવો કોઇપણ અનુભવ જેની જોડે થતો હોય અને એક જ વાક્યમાં કહેવું હોય તો જેની સાથે અને જેની પાસે તમે આરામનો અનુભવ કરતાં હોવ એ છે The One.

આ વિશિષ્ટ વ્યક્તિ આપણી ખુબ જ નજીક હોઈ શકે છે અને ઘણીવાર ખુબ દૂર. એનાથી બહુ મોટો ફર્ક નથી પડતો. એનું હોવું એ જ એક મોટી વાત છે. એ હંમેશા તમારા માટે પ્રેરણારૂપ બની રહે છે.  જરૂર છે બસ એને ઓળખવાની. સભાનપણે. બહુ ઊંડે તમને એ ખબર જ હોય છે એ કોણ છે પણ જયારે તમે એને સભાનપણે ઓળખો છો ત્યારે જ તમે તેને એવું માન અને પ્રેમ આપી શકો છો જેના માટેના તેઓ હકદાર છે. એ છે અને તમે પણ છો ત્યાં સુધીમાં એમને એ કહી દેવું ખૂબ જરૂરી છે કે, “મારા જીવનમાં આવવા માટે તમારો આભાર.” જયારે તમે તેની આંખમાં આંખ નાખીને આમ કહો ત્યારે જો તમે બંને આગળ કંઈ બોલી ન શકો,  બંને ચહેરા પર સ્મિત હોય અને હ્રદયમાંથી કોઈ ઉમળકો આંખ વાટે વહી જાય તો માનજો કે, એ જ વ્યક્તિ છે, THE ONE.

-     Baiju Jani.

આપણી આજુબાજુ.

સાયલન્સ પ્લીઝ. પાંચ મિનીટ માટે બધું જ કામ બાજુ પર મુકીને આપણું જીવન કેવી રીતે ચાલે છે એ વિચારીએ. આપણે જીવંત છીએ અને જીવનનો વ્યવહાર ચાલે છે એ માટે અગણિત વસ્તુઓનો સાથ સહકાર છે. આજે થોડો સમય કાઢી એમના વીશે વાત કરીએ.

પ્રકૃતિ. નાનકડો પણ અતિવિશાળ શબ્દ. શબ્દ એટલા માટે લખું છું કારણકે આપણા રોજીંદા જીવનમાં શું આપણે તેને એક શબ્દથી વધારે મહત્વ આપીએ છીએ? અનંત બ્રહ્માંડમાં એક નાનો ગ્રહ પૃથ્વી. કેટલી સુંદર વ્યવસ્થા છે અહીં. નિરંતર ચાલતા આપણા શ્વાસોચ્છવાસ કોને આભારી છે? જીવનપેય એવું પાણી આપણને કોણ આપે છે? સુર્યપ્રકાશ વિના શું જીવન શક્ય હોત ખરા? જયારે જયારે આપણે રૂટીન લાઈફથી કંટાળી જઈએ છીએ ત્યારે કોઈ હિલસ્ટેશન પર જતાં રહીએ છીએ અને પ્રકૃતિ તેના અપ્રિતમ સૌદર્યથી આપણા મનને પ્રફુલ્લિત અને તરોતાજાં કરે છે. પણ જયારે આપણને આપણા ઘરની બાલ્કનીમાંથી દેખાતો સૂર્યોદય અને સુર્યાસ્ત કોઈ હિલસ્ટેશન જેવો જ સુંદર દેખાવા લાગશે ત્યારે તરોતાજાં થવા માટે વેકેશનની રાહ નહીં જોવી પડે. વહેલી પરોઢે, ઝાંકળભીનાં વાતાવરણમાં, ઉગતો સૂર્ય જોતાં જોતાં, પક્ષીઓનો કલરવ સાંભળવો એ હિલસ્ટેશનથી ઓછું રિફ્રેશીંગ નથી હોતું. બસ જરૂર છે પ્રકૃતિને ધ્યાન દઈને નિહાળવાની.

સરવાળો-બાદબાકી

બેંકના પાર્કિંગમાં મેં બાઈક પાર્ક કર્યું. બાજુમાં એક વડીલ પાસબુક હાથમાં લઇ ગણતરી કરતાં હતાં. એક ક્ષણ માટે એમને મારી સામે જોયું, મેં સ્માઈલ કરી પણ એમના ચેહરા પર ગંભીરતા જ રહી. લગભગ વીસેક મિનીટ પછી હું બેંકમાંથી બહાર આવ્યો. વડીલ હજુ પાસબુકમાં જ ખોવાયેલા હતાં. થોડો વિચાર કર્યા બાદ મેં અંતે પૂછી જ લીધું કે, ‘દાદા કોઈ મદદ કરું?’

કચવાતા મને દાદાએ પાસબુક મારા હાથમાં આપી, ‘હીસાબમાં કઇંક ભૂલ લાગે છે, જરા જોઇશ?’

મેં પાસબુકમાં નજર ફેરવી. દાદાએ કહ્યું, સરવાળામાં ભૂલ લાગે છે. પાસબુકની છેલ્લી એન્ટ્રીના પેજ પર મારી નજર પડી. જમણી બાજુ ખૂણામાં લખ્યું હતું, Entry Carry Forward. મેં બન્ને એન્ટ્રીની તારીખ જોઈ. આગળના પેજ પર ઓવરપ્રીન્ટ થવાને કારણે, બીજી એન્ટ્રી કરવામાં આવી હતી. મેં દાદાને પૂછ્યું, કેટલાની ભૂલ આવે છે સરવાળામાં? તેમણે કહ્યું એક આખા મહિનાના પેન્શનની. રૂ. ૧૪૫૮૪ પૂરા. હું સમજી ગયો કે દાદા ઓવરપ્રીન્ટ વળી એન્ટ્રીને બે વખત ગણતાં હશે. મેં એમને આખી વાત સમજાવી. પછી મોબાઈલમાં બધી એન્ટ્રીનો સરવાળો કરી બતાવ્યો. બધું બરાબર હતું. દાદા ખડખડાટ હસી પડ્યા. એમને આટલું મુક્તમને હસતાં જોઈ હું પણ થોડું હસ્યો પણ એમનું હાસ્ય થોડું લાંબુ ચાલ્યું. મેં સાહજીક રીતે જ પૂછ્યું, દાદા કેમ આટલું બધું હસો છો? એમણે સાવ નાના બાળકની જેમ કહ્યું કોઈને કેહતો નહીં, હું ગણિતનો શિક્ષક હતો. આખી જીન્દગી બાળકોને સરવાળા બાદબાકી શીખવ્યા અને આજે મારો જ સરવાળો ખોટો પડ્યો. એમને શું પ્રતિભાવ આપવો એ હું નક્કી ના કરી શક્યો એટલે મેં કહ્યું આવું તો ચાલ્યા કરે દાદા, અને મેં બાઈક પાર્કિંગમાંથી બહાર કાઢી. એમના મોઢા પર હજી હાસ્ય હતું, એ વાતો કરવાના મૂડમાં હતાં. મને કહે,તારું ગણિત તો પાક્કું છે હો? હવે મને ખડખડાટ હસવું આવી ગયું. એમને નવાઈ લાગી. મને ક્હે, હવે તને શેનું હસવું આવે છે? મેં કહ્યું આમ તો હું એન્જીનીયર છું પણ ગણિતમાં બાપુએ એકવાર ડાંડી મારી છે. મને જો કોઈ એક વિષય ગમતો ન હોય તો તે ગણિત છે. અને અમે બંને ફરીથી ખડખડાટ હસી પડ્યા.

મેં બાઈક ચાલુ કરતાં કરતાં કહ્યું, ચાલો હવે રજા લઉં. એમણે જાણે મારી વાત સાંભળી જ ન હોય તેમ વાતો ચાલુ રાખી. થોડાં ગંભીર થઈને ક્હે, જીવનમાં પણ આવુજ થાય છે. જયારે પાસબુક આપણી હોય ત્યારે આપણને બીજાની ભૂલ જ દેખાય છે. પોતાનો સરવાળો હંમેશા સાચો લાગે છે. એટલે આખી જીંદગી બસ હિસાબ કરતાં રહીએ છીએ પણ હિસાબ કદી મળતો નથી. કોની ભૂલ છે એ જોવામાં જીંદગી જતી રહે છે પણ પોતાની પાસબુકની એન્ટ્રી સાચી છે કે નહી તે કદી જોઈ શકતાં નથી. આખી જિંદગી ગણિત શીખવ્યા પછી આજે મને એટલીજ ખબર પડી કે જીવનમાં ગણિતને એટલું બધું મહત્વ ન આપવું કે આપણને માત્ર સરવાળા બાદબાકી જ ધ્યાનમાં રહે. એના સીવાય પણ ધ્યાનમાં રાખવા જેવી અનેક બાબતો છે.

અમે બન્ને એકબીજાની આંખોમાં જોતા હતા. જતાંજતાં મેં દાદાને કહ્યું કે તમારા સરવાળામાં ભલે આજે ભૂલ નીકળી હોય પણ શિક્ષક તમે બિલકુલ સાચા છો જે પોતાની ભૂલમાંથી કઇંક શીખી અને શીખવાડી શકે છે. આ નાનકડા પ્રસંગમાંથી તમે મને જે શીખ આપી છે એટલુંજ ખાલી બરાબર આવડી જાય તો ઘણાબધાં કોયડાઓ ઉકલી જાય.

ચહેરા પર સ્મિત સાથે અમે બંનેએ વિદાય લીધી. 

--- બૈજુ જાની.